İngilizce’den dilimize geçmiş olan nozul kelimesinin orijinal hali Nozzle şeklindedir. Günlük hayatta sık karşılaşılan bir terim olmamasına rağmen hayatın pek çok alanında sıklıkla kullanılan bir malzemedir.
Herhangi bir sıvının püskürerek dışarı çıkmasını sağlayan aparata veya boruya nozul adı verilmektedir. Bu sayede sıvı farklı bölgelere doğru hızlı bir şekilde püskürerek akar.
Nozulların tek parça olanları ve farklı sayıda parçanın birleştirilmesi ile oluşturulan çeşitleri vardır. Seçilecek olan nozul türü sıvının hangi amaçla ve hangi bölgelere püskürtmek istenildiğine göre değişiklik gösterir.
Farklı kullanım alanlarına göre nozul çeşitleri:
- Dişli, jaklı bağlantıları olan nozullar
- Düşük, orta veya yüksek basınca dayanıklı nozullar
- Daire, çizgi veya yelpaze gibi farklı püskürtme biçiminde sıvıyı dışarı veren nozullar
- Plastik, metal gibi farklı materyaller kullanılarak üretilmiş nozullar,
- Dakikada püskürtme miktarı birbirinden farklı olan nozullar şeklindedir.
Farklı Basınç Düzeylerine Dayanan Nozullar
Nozulların üzerinde alt ve üst basınç aralıkları yazmaktadır. Püskürtmenin yeterince verimli olabilmesi için nozulun kullanılacağı yerdeki basınç düzeyinin bu aralıkta olması önemlidir. Aksi halde basıncın düşük olması halinde yeterince verim alınamaz veya basıncın çok yüksek olması halinde nozulun yapısı bozulacaktır.
Farklı Materyallerden Üretilmiş Nozullar
Matel, hem metal hem plastik ve sadece plastik yapıda olan nozullar vardır. Paslanmaya dayanıklı olması açısından genel olarak metal seçimi bu yönde yapılır. Hangi materyalin seçilmesi gerektiğini belirleyen unsur nozulun çalıştırılacağı sıvının sıcaklığıdır.
Darbe, ısı düzeyi, kimyasal bir maddeyi püskürtme gibi farklı kullanım yerlerine göre uygun olan materyal alınmalıdır.
Püskürtme Biçimi Farklı Olan Nozullar
Daire, çizgi ve yelpaze gibi farklı püskürtme biçimlerinden hangisi işlem için gerekli olacaksa ona göre bir nozul biçimi seçilmelidir.
Dakikada Püskürtme Miktarı Farklı Olan Nozullar
İnce sis, yüksek tazyik gibi farklı püskürtme biçimlerine gereksinim duyulabilir. Bu miktarın belirlenebilmesi için dakikada nozuldan çıkan sıvı miktarının ölçüsüne gereksinim duyulur.
Bağlantı Biçimine Göre Farklı Olan Nozullar
Nozulun bağlanacağı borunun ağız yapısına bakılarak buna uygun bağlantı yapısına sahip nozullar seçilebilir. En sık kolay kullanılabilir olması sebebiyle Bastır- Tak nozulları satın alınmaktadır.
Yüksek basınç gerektiren kullanımlarda ise daha tutucu olması açısından dişli nozullar kullanılmaktadır.