‘Ergenlik çağında olan birey’ anlamına gelen Adölesan kelimesinin belirttiği yaş aralığı Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre ‘10 – 19 yaş aralığında olan bireyler’ şeklinde tanımlanmıştır.
Bu dönemde bireyler; duygusal, duygusal, cinsel ve psikososyal pek çok açıdan olgunlaşma sürecine girerler. Bağımsızlık bilinci ve soyut kavramlar birey için daha fazla anlam kazanmaya başlar.
Bununla beraber duygu iniş çıkışlarının olduğu bir süreçtir. Bireyler hızla gelişerek gençlik ve yetişkinlik dönemlerine doğru ilerlerler.
Adölesan dönemi kız çocuklarında 10 – 11 yaşlarında başlarken erkeklerde 11 – 12 yaşlarında başlasa da yaş faktörü kişinin kendisine özgü bir durumdur. Bu süreç hipofiz bezinden salgılanan cinsiyet hormonları ile birlikte başlamaktadır.
Erkeklerde salgılanan hormonlar testisleri uyararak ‘testosteron’ hormonunun salgılanmasını sağlarken; kızlarda yumurtalıklar uyarılarak ‘östrojen ve progesteron’ hormonları salgılanır. Bu hormonların etkisi ile vücutta birtakım değişiklikler meydana gelmeye başlar.
Adölesan Kelimesinin Kökeni
Latince’de ‘büyümekte olan’ anlamına gelen ‘Adolescens’ ve ‘büyümek, yetişmek’ anlamlarına gelen ‘Adolescere’ kelimeler bulunmaktadır.
Fransızca bir kelime olan ‘Adolescent’ kelimesinin esas kökenine bakıldığında ad+ ön ek biçiminde Latince ‘beslemek ve büyütmek’ anlamlarına gelen ‘Alere’ fiili kullanılarak bulunmuş bir kelime olduğu görülmektedir.
Adölesan Dönemde Bedensel Gelişim
Adölesan veya ergenlik dönemi kız ve erkek bireylerin artık kendi cinsiyetlerine göre özelliklerinin gelişerek birbirlerinden daha bariz biçimde farklılaştıkları bir süreçtir. Bu dönemde her iki cinsiyette de ortak olarak görülen değişimlerden de bahsetmek mümkündür.
Adölesan Döneme Ait Kız Ve Erkek Çocuklarında Görülen Ortak Bedensel Değişimler;
- Akne, siyah nokta, sivilce gibi cilt problemleri,
- Ciltte yağ üretiminin artmış olması,
- Hormon dalgalanmaları,
- Koltuk altı ve genital bölgede tüylenme,
- Terleme miktarında artış,
- Saçların daha hızlı ve fazla miktarda yağlanması,
- Pubis bölgesinde tüylenme,
- Boy uzaması.
Kız Çocuklarında Görülen Bedensel Adölesan Dönemi Değişiklikleri
- Yumurtalıklarda yumurta oluşumuna bağlı adet döngüsünün başlamış olması, (menarş)
- Sesin değişmesi,
- Göğüslerde büyüme,
- Vücut kıvrımlarının kadına özgü biçimde değişmesi
Erkek Çocuklarda Görülen Bedensel Adölesan Dönemi Değişiklikleri
- Sesin kalınlaşması,
- Testislerde sperm üretiminin başlaması,
- Sakal ve bıyıkların çıkması,
- Peniste büyüme,
- Testislerin büyümesi,
- El ve ayaklarda büyüme,
- Kasların gelişmesi,
- Gırtlakta kıkırdak yapılı yumru belirmesi (Adem Elması)
Adölesan Dönemde Psikolojik Değişimler
Bedensel değişimin aksine Adölesan dönemde görülen psikolojik değişimler her iki cinsiyet için benzer durumlardır. Görülen durumlar ancak bireysel bağlamda farklılık göstermektedir.
- ben merkezcilik
- bağımsızlığa olan ilginin artması
- cinselliğe olan merakın artmış olması
- diğer bireylere güvensizlik duyma
- ortaya çıkan problemlerle ilgili başkalarını suçlama
- dış görünüşüne daha fazla zaman harcama
- diğer insanlar tarafından beğenilme ve sevilme isteği
- artmış hassasiyet,
- fikir çatışmaları, saldırganlık
- şiddete eğilimin artmış olması
- madde, alkol ve sigara gibi kötü alışkanlıklara daha açık hale gelme
ergenlik döneminde görülen ruhsal değişimlerden bazılarıdır.
