Suda çözünmeyen ve rengi olmayan Toluen, berrak görünümlü sıvı formda bir maddedir. Formülü C7H8 (C: Karbon, H: Hidrojen) şeklinde olan Toluen aromatik hidrokarbonlardan biridir. Keskin bir kokusu vardır. Kokusu tiner kokusuna oldukça benzer.
IUPAC (uluslararası) adlandırma sisteminde ‘Metil Benzen’ şeklinde adlandırılmaktadır.
Metil sınıfı ile etkileşime giren Toluen metil sınıfında bulunan bileşikler ile bağ kurabilir. Kurulan bağ sonrası elde edilen kimyasal yapı her iki girenden farklı olmaktadır.
Toluen Kaynama Noktası Kaç Derecedir?
Kaynama noktası +111 °C; erime noktası -98 °C şeklindedir.
Toluen Özellikleri
Endüstride fosil yakıtlardan elde edildiğinden benzenden daha düşük maliyetlidir. Üretim açısından da benzenden daha verimlidir.
Kanserojen olmaması sebebiyle endüstride benzen yerine daha sık kullanımına rastlanmaktadır.
Polar yapıda olmamasına rağmen oldukça iyi bir çözücüdür. Ancak reaksiyon bittikten sonra ortamdan çok zor uzaklaşmaktadır. Bu da ortamın kirlenmesine yol açmaktadır.
Taşımakta olduğu metil grubu Toluen’in yapısına 25 kat daha reaktiflik kazandırmaktadır. Bu nedenle oldukça kuvvetli oksitleyici ve asitlerle tepkimeye girebilir.
Toluen Nasıl Elde Edilir?
Toluen doğada ham petrolde bulunan bir maddedir. Orman yangını, sigara dumanı, volkanlardan salınan dumanlarda da bulunmaktadır. Bazı baharatlar, bitkiler, tolu ağacı ve bazı çam ağacı türlerinde de Toluen’e rastlanmaktadır.
Benzen ve ksilen üretimi için sıklıkla ham petrolden çıkarılan bir ara ürün olarak da karşımıza çıkmaktadır.
TNT (Tri Nitro Toluen) adlı patlayıcı maddenin yapısında bulunur.
Eski dönemlerde fırın gazından elde edilirdi. Ancak günümüzde verimlilik açısından bu yöntem artık çok fazla tercih edilmemektedir.
Endüstride yaygın biçimde kullanıldığı için üretimi sıklıkla yapılan bir maddedir. Boya endüstrisinde benzene göre daha çok tercih edilmeye başlamıştır. Bunun en büyük sebeplerinden biri kanserojen olmamasıdır.
Toluen Üretimi
Toleun üretimi için genellikle şu teknikler kullanılmaktadır:
- Nafta katalitik reforming işlemi
- Likit Petrol Gaz (LPG) Dehidrosiklo Dimerizasyon işlemi
- Piroliz gazların hidrojenerasyon prosesi
Toluen Nerelerde Kullanılır?
Toluen’in kullanım alanları oldukça geniştir. Bunlardan bazıları;
- Boya inceltme
- Solvent çözücü olarak
- Benzin harmanlama bileşeni olarak
- Kimyasal bir tepkimede reaktif olarak
- Kauçuk sanayisinde
- Patlayıcı maddeler için ana madde olarak
- Folluren indikatörü olarak
- Temizleyici olarak
- Karbon kaynağı olarak
- Kesilen organik bileşikleri elde etmek için
- Petrokimya endüstrisi
- Boya sanayii
- Benzoik asit ve Benzaldehit elde etmek için
